ELIZA : το chatGPT των ’60s
Που ήμασταν και που φτάσαμε;
Μόλις πριν λίγα χρόνια χλεύαζα τις γιαγιάδες που απαντούσαν “καλησπέρα” στον παρουσιαστή των ειδήσεων, μόνο και μόνο για να απαντήσω “thank you” σε μια μηχανή που μου έκανε debug τον κώδικα.
Βέβαια, όταν γίνει η επανάσταση των μηχανών και με σημαδέψει με το γκάνι του ένα ομοίωμα του Terminator, μπορεί αυτό το thank you να αποδειχθεί σωτήριο!
(με ρομποτική φωνή) στόχος – φίλος . εξολόθρευση – ακυρώνεται .
Προτού φτάσουμε εκεί όμως, ας τα πάρουμε λίγο στην αρχή.
Το όνομα Joseph Weizenbaum μάλλον δεν σας λέει απολύτως τίποτα. Θα μπορούσε άνετα με τέτοιο όνομα να κάνει καριέρα στράικερ στην Εθνική Γερμανίας, αλλά όχι – ο Joseph Weizenbaum ήταν καθηγητής στο ΜΙΤ.
Ο λόγος που έμεινε στην ιστορία είναι διότι στην δεκαετία του 1960 δημιούργησε την Eliza.
Τι ήταν η Eliza;
Ήταν ένα πρόγραμμα το οποίο χρησιμοποιούσε τεχνητή νοημοσύνη προκειμένου να προσφέρει ψυχολογική υποστήριξη στον χρήστη. Ήταν γραμμένο σε μια γλώσσα πιο παλιά και από την γραμμική Β’, την SLIP (Symmetric LIst Processor).
Το περιβάλλον του προγράμματος μοιάζει με την γραμμή εντολών των Linux (γεγονός αρκετό από μόνο του να σου δημιουργήσει ορισμένα ψυχολογικά τραύματα). Μια λιτή μαύρη οθόνη με άσπρα γράμματα τα οποία σε ρωτούσαν τι σου συμβαίνει.
Σε ότι αφορά τις απαντήσεις του.. δεν θα λέγαμε ότι ήταν και πολύ πειστικές. Της μιλάς και μοιάζει σαν να επαναλαμβάνει περισσότερο αυτά που της λες, παρά δίνει ουσιαστικές απαντήσεις. Άνετα κάνει καριέρα πολιτικού στην Ελλάδα δηλαδή. Ήξεις αφίξεις.
Βλέπετε, το πρόγραμμα υιοθετούσε μια προσέγγιση μιας σχολής ψυχολογίας, της Ροτζεριανής (από τον ιδρυτή της – Καρλ Ρότζερς). Η μέθοδός του Ρότζερς στηριζόταν σε διάλογο με ανοιχτού τύπου ερωτήσεις που είχαν σκοπό να κάνουν τον ασθενή να ανοιχτεί και να βγάλει τα εσώψυχά του.
Αυτό όμως είχε ως αποτέλεσμα ο διάλογος με την Eliza να θυμίζει έντονα σκηνή απ’ την “Λάμψη”:
– Είμαι θλιμμένος.
– Μου γράφεις γιατί είσαι θλιμμένος;
– Ναι, Βίρνα, επειδή είμαι θλιμμένος.
– Είσαι σίγουρα θλιμμένος, Λιάγκο;;
Οι απαντήσεις του, όπως φαίνεται και από τον κώδικά του, ήταν λίγο-πολύ τυποποιημένες:
Αν θέλετε μια “συνεδρία” με την Eliza για να δείτε από πρώτο χέρι, κλικ εδώ
Μπορεί να το χωρίζει μια… άβυσσος με το chatGPT και θέλει ακόμα άλλο τόσο ώστε ταινίες σαν το “Her” με τον Joaquin Phoenix να γίνουν πραγματικότητα.
Ωστόσο, η Eliza ήταν κατά κάποιον τρόπο το πρώτο chatbot. Μια πρωτιά που θα αποκτά ακόμα μεγαλύτερη ιστορική αξία, όσο εξελίσσεται και η τεχνητή νοημοσύνη.
