“Bella Ciao” – Το αντάρτικο του Casa de Papel και ο ξεπεσμός

Από αιματοβαμμένο αντάρτικο σε μυκονιάτικο μπιτάκι – Μία σειρά δρόμος

 

Οι απόκριες πλησιάζουν κι έχουμε ένα δυνατό προαίσθημα για το πώς πρόκειται να κυλήσουν…

Ακριβώς. Χιλιάδες “Νταλί” θα ξεχυθούν στους δρόμους των ελληνικών μεγαλουπόλεων τραγουδώντας ρυθμικά τους στίχους του Bella Ciao όπως και ο Berlin με τον “καθηγητή” :

 

“Bella Ciao” λοιπόν. Ένας αντιφασιστικός ύμνος των Ιταλών κατά το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και όχι μόνο. Το τραγούδι αυτό αποτελεί παντιέρα και συμβολίζει τον ξεσηκωμό, την αντίσταση και τον αγώνα όχι μόνο των Ιταλών, αλλά πλέον όλων των κατατρεγμένων της γης.

Το Bella Ciao όμως, δεν ήταν πάντα το γνωστό μας αντιστασιακό άσμα. Ακόμα ωστόσο και στα γενοφάσκια του, οι στίχοι του απέπνεαν έντονα άρωμα “επανάστασης”.

Ήταν στην κοιλάδα του Πάδου, ποταμού ο οποίος διασχίζει σχεδόν όλη τη Βόρεια Ιταλία. Εκεί οι mondinas, ακούραστες εργάτριες στους ορυζώνες της κοιλάδας, “καθάριζαν” (αυτό σημαίνει mondinas – απ’το mondare = καθαρίζω) τους βλαστούς του ρυζιού από τα αγριόχορτα, μέσα σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον με νερό μέχρι το γόνατο, κουνούπια, ατελείωτες ώρες εργασίας και ανύπαρκτα μεροκάματα.

 

 

Εκεί, περίπου το 1906 εντοπίζεται και το “Alla mattina appena alzata”. Τραγούδι που θεωρείται ο πρόγονος του Bella Ciao και που τραγουδούσαν οι mondinas . Όλη αυτή η μουσικότητα σε συνδιασμό με τις εργασιακές αντιξοότητες θα έφερναν σίγουρα στον νου σκηνές με Αφροαμερικανούς που τραγουδούν χορωδιακά ενόσω μαζεύουν βαμβάκι. Ωστόσο, η διαφορά είναι ότι το τραγούδι των mondinas, περιλάμβανε και κάποια ψήγματα.. αντιστασιακά, καθώς μιλά για αφεντικά “με το ραβδί στο χέρι” και φυσικά για “ελευθερία”.

 

 

Από τους ορυζώνες στην αντίσταση

Από εκεί πήραν έμπνευση και οι Ιταλοί αντιστασιακοί. Κρατώντας τη μελωδία και παραλάσσοντας ελαφρώς τα λόγια, μιλούσαν για αντάρτες που χάθηκαν ένδοξα και αγώνες που θα μνημονεύονται ακόμα, σαν ένα “όμορφο λουλούδι”. Ένα τραγούδι που έμελε να μείνει γνωστό παγκοσμίως ως σύμβολο του ξεσηκωμού και να υπενθυμίζει με το άκουσμά του τις θυσίες αγωνιστών ενάντια στον εκάστοτε κατακτητή.

Θα περίμενε κανείς, ένα τέτοιο τραγούδι, να το ακούσει σε μια διαδήλωση, σε μια συγκέντρωση για την εργατική πρωτομαγιά ή έστω σε μία ισπανική σειρά με υφέρποντα αντικαπιταλιστικά μηνύματα όπως το Casa de Papel.

Σίγουρα πάντως, το τελευταίο μέρος που θα περίμενε κανείς να το ακούσει έχοντας γνώση των συμβολισμών, είναι η.. Μύκονος!

 

 

(Άλαλα τα χείλη των ασεβών)

Και σαν να μην έφτανε αυτή η κατραπακιά, εμφανίστηκε αυτό το έκτρωμα παρακάτω για να δώσει το τελειωτικό χτύπημα, κάνοντας τα κόκκαλα των Ιταλών αγωνιστών να στριφογυρίζουν :

 

 

Ίσως ο τύπος που πήρε το κόκκινο λάβαρο και σκούπισε τον κώλο του με αυτό, να χρειαστεί λίγα μαθήματα ιστορίας. Παρ’ όλο τον εμετό όμως, και για να μην κατηγορηθούμε ως πεσσιμιστές, θα προσπαθήσουμε να σκάψουμε λίγο παραπάνω, προσπαθώντας να βρούμε κάτι θετικό από αυτήν την ευρεία διάδωσή του.

Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι, ναι μεν το Bella Ciao κατάντησε κλαμποτράγουδο προς τέρψιν καγκουράδων, αλλά ίσως, λέμε ίσως, το γεγονός ότι έγινε τραγούδι “του συρμού” να ωθήσει αρκετά άτομα ώστε να αναζητήσουν το νόημα πίσω απ’το τραγούδι, να βρουν τη φιλοσοφία που το διέπει και να βγουν κατιτίς πιο σοφοί και αλλαγμένοι σαν άνθρωποι. Με περισσότερες, θα λέγαμε, κοινωνικές ευαισθησίες και, γιατί όχι, αγωνιστικό πνεύμα.

Αυτό που λέμε είναι ότι έστω από μία γαμημένη ισπανική σειρά, θα μπορούσαν κάποιοι, όχι να αρχίσουν να διαβάζουν τα “Άπαντα” του Μαρξ (δεν είμαστε άλλωστε όλοι τόσο έξυπνοι), αλλά τουλάχιστον να αποκτήσουν ορισμένα ερεθίσματα που θα τους κάνουν να ψαχτούν λίγο παραπάνω.

Θα μπορούσε. Δεν θα μπορούσε;

Η αλήθεια είναι ότι όταν μιλάμε για έναν “Homo Mykonus” το κάθε Bella Ciao δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία μόδα. Μία μόδα η οποία όσο εύκολα κορυφώνεται μέσα στον ενθουσιασμό, τόσο εύκολα ξεφτίζει και χάνεται μόνο και μόνο για να αντικατασταθεί από μία άλλη μόδα, εξίσου παρωδική. Εδώ έχουμε περισσότερο το άτομο που “λερώνει” την ιδέα ευτελίζοντας τα σύμβολά της τα παρά το αντίστροφο. Να επηρεαστεί δηλαδή το άτομο απ’την ιδέα.

Για εκείνους μουσική, τέχνη και σύμβολα είναι τόσο απεκδυμένα από το νόημά τους που με την ίδια ευκολία που κουνιούνται στο “Bella Ciao”, θα μπορούσαν να κουνιούνται το ίδιο εύκολα και στο ναζιστικό “Erica”, αρκεί να ήταν λιγάκι πιο beat-άτο για να ταιριάζει στο καλοκαιρινό mood της ξαπλώστρας.

Ευτυχώς όμως δεν υπάρχει μόνο το άκρο. Υπάρχουν πολλοί εκεί στη μέση, συμπεριλαμβανομένης και της μετριότητάς μας, που βομβαρδίζονται καθημερινά από Survivor, Power of Love και δεκάδες άλλα σκουπίδια. Πολλοί νέοι άνθρωποι που είναι ακόμα υπό διαμόρφωση και είναι ορθάνοιχτοι σε καινούρια ερεθίσματα.

Και ειδικά για τους τελευταίους, το ότι βλέπουμε αναφορές για κάτι άλλο πέραν της απύθμενης μαλακίας, μας κάνει να σταυρώνουμε τα χέρια και να ελπίζουμε ότι κάποια στιγμή στο μέλλον, το Bella Ciao θα τραγουδιέται με την καρδιά – και όχι ελαφρά τη καρδία